Nieuw ontwerp voor de kaarten en het testen daarvan als medewerker op Buitenkunst
De kaarten
'Ik heb de neiging om ze vast te houden als een soort playstation controller' is een van de reacties die ik kreeg op de vorm van de kaarten. Dat is super fijn want dat betekent dat het speelse van de opdrachten ook voelbaar is in de vorm. De tekeningen aan de ene kant zijn zwart wit. Ik teken met inkt, kroontjespen en een penseel, dat wordt meer en meer mijn materiaal. Als ik een beetje de kunst-nerd uit mag hangen: Ik vind het zwart/wit prettig om naar te kijken maar ik houd er ook van als dat lijntje net een beetje bibbert of net niet precies aansluit. Ik denk dat je kleine mislukkingen je handschrift maken.
Ik heb ze gesorteerd op 'makkelijk/blauw', 'moeilijk/groen' en 'niet bestaande woorden'/oranje'. De keuze tussen makkelijk en moeilijk gaat over de soort opdracht die erbij hoort. Zo is 'een verdrietig huis' een makkelijke en 'als je kunst kan voelen' een moeilijke. Voor de moeilijke kaarten is het fijn als je al eens vaker gesproken hebt over wat kunst allemaal kan zijn. Ze zijn in die zin niet persé moeilijker maar vragen wat meer inzicht. Ik denk nog even na over een andere term voor makkelijk en moeilijk.
Buitenkunst
Deze zomer was ik een week medewerker voor de kinderen op Buitenkunst. Buitenkunst is een stichting die workshops organiseert op een natuurkampeerterrein in Drenthe of Randmeer. De workshops worden gegeven door schrijvers, beeldend kunstenaars, theatermakers en muzikanten aan deelnemers van alle leeftijdscategorieën vanaf drie jaar. Voor ik werd aangenomen als medewerker had ik een interessant gesprek met Arthur Schmidt die samen met andere kunstenaars 'Buitenkunst' (zo heette het toen nog niet) begonnen is. We spraken over de veranderlijke betekenis van kunst maar ook over 'de mooi voor boven de bank kunstwerkjes' die nog steeds veel worden gemaakt op scholen. Hij vertelde hoe Buitenkunst zich daarin probeert te onderscheiden door aan de deelnemers iets mee te geven van de betekenis van kunst alhoewel we het er beiden over eens waren dat die betekenis door de tijd heen steeds verandert.
Deze zomer gaf ik dus een week workshops aan kinderen tussen de zeven en elf jaar. Doorgaans geef ik les op een middelbare school aan pubers dus ik was benieuwd naar deze doelgroep. Van te voren had ik wel een idee van hoe het zou zijn. In ieder geval dat kinderen nog niet zo bezig zijn met 'het moet mooi worden' maar zich nog lekker laten gaan en niet teveel bezig zijn met wat een ander ervan kan vinden. Die gedachte klopte helemaal. De eerste dag heb ik meteen mijn kaarten gebruikt voor de workshop. Ze mochten de opdrachten met een tekening beantwoorden en later zelf kunstvragen bedenken. Ik heb ze uitgelegd dat de groene kaarten misschien te moeilijk zouden zijn maar ik heb ze er wel bijgelegd. In eerste instantie vonden ze dat interessant en pakte juist de groene maar als snel bleven die links liggen en werden vooral de blauwe gebruikt. Dat had ik al een beetje verwacht. Op basisscholen wordt denk ik nog niet veel gesproken over kunst maar meer geknutseld. Maar het helpt juist ook dat ze nog geen beeld hebben bij 'wat kunst is'. Hierdoor zijn het vrije makers en denkers.
Niet bestaand woorden protest!
Bij een van de workshops werkte ik samen met een theatermaker/schrijver. Het idee ontstond vanuit mijn kaarten met niet-bestaande woorden zoals: 'Lirbnip en 'Optelpinp'. Het idee was om een soort protest tegen alles en niets te maken waarbij de kinderen protestborden konden maken geheel naar eigen invulling, met symbolen en niet-bestaande woorden. Het was interessant om te merken dat de jongere kinderen helemaal aan gingen op de niet-bestaande woorden en dat de oudere kinderen toch bestaande teksten en symbolen gingen gebruiken. Zo zag ik ook extinction rebellion en anti-rook campagne posters voorbij komen. Die proberen dan toch iets van die volwassen wereld over te nemen. Vanuit spel en spelen ontstond het idee voor een protest optocht die uit zou lopen in een rel inclusief zwaardgevechten met takken. Het monde uit in een optocht over de camping al schreeuwend: Waka chaka!!
Doelgroep
Nu komt er meestal zo'n stukje over wat heb je hier nu van geleerd? Ik werkte samen met twee andere kinder-medewerkers. Iedereen werkte op een andere manier. De een met een duidelijke structuur en de ander volgde door spel de kunst in het kind. Dat tweede vond ik interessant om te zien hoe je door te luisteren naar de ideeën van de kinderen verder kan komen in het maakproces. Iets kan beginnen met niet-bestaande woorden en uitmonden in een rel-zwaardgevecht met takken. Door te luisteren en mee te denken ontstaan nieuwe dingen. Kinderen hebben het nodig veel te spelen, de concentratie is korter dan van oudere kinderen en volwassenen. Ik heb verschillende workshops gedaan met de groep waaronder, korte stripverhaaltjes tekenen, blind tekenen, bostentjes maken en op muziek (eigen gitaar muziek) tekenen. Tot slot maakten we armbanden voor de bomen waar 's avonds een groep van de volwassenen muziek kwamen maken.
Deze week zat vol enthousiasme, creativiteit, muggenbulten en plezier. Dit is de manier om kunst te maken. Volgend seizoen lijkt het me leuk om met een volwassen doelgroep te werken. Ik ben heel benieuwd hoe verschillende leeftijdscategorieën reageren op de kunstkaarten. Vragen die ik heb en waar ik over wil sparren zijn bijvoorbeeld: Nu ik heb gemerkt dat de groene kaarten te moeilijk zijn voor een jonge doelgroep, neem ik dat dan mee in het product, door een leeftijd te vermelden? Of krijgen ze er toch wat van mee en start je juist het gesprek over de 'moeilijkere' kaarten. Daarnaast vind ik de niet-bestaande woorden leuk en bijpassend maar ook weer zo verschillend van de opdrachten. Ik wil onderzoeken hoe de niet-bestaande woorden ook tot creatieve uitingen kunnen komen zonder er direct een specifieke opdracht van te maken zoals de protest borden. Ik wil hiervoor eigenlijk met volwassenen werken om te kijken wat daaruit komt. En als dat werkt kijken hoe ik dat weer terug kan brengen bij de jongeren.
Boekje
Ik denk ook na over het maken van een boekje bij de kaartenset. In het boekje wil ik elk geval ingaan op een aantal keuzes in mijn maakproces en iets vertellen over hoe de kaarten te gebruiken. Maar er ook weer niet een dichtgetimmerde gebruiksaanwijzing van maken wat weer niet past bij het concept van 'Het voelt zo kunst'.
tekenen met ogen dicht
armbanden voor de bomen
bostentjes en bosbewoners
